HANGİ DURUMLARDA EEG YAPILIR ?

Beynin normal elektriksel faaliyeti başta epilepsi(sara hastalığı) olmak üzere pek çok durumda bozulur. EEG’yi oluşturan beyin dalgalarının değerlendirilmesi ile bu bozukluğun yeri ve şekli hakkında bilgi edinilir. Bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi EEG’ye göre daha sonradan geliştirilmiş olan inceleme yöntemleri beynin elektriksel faaliyeti konusunda bilgi vermezler. Özellikle epilepsi hastalığının teşhisinde ve tiplerinin belirlenmesinde tedaviye karar verdirecek olan inceleme yöntemi EEG’dir.

EEG NASIL ÇEKİLİR ?

Beynin elektriksel faaliyeti, hastanın saçlı derisi üzerine yerleştirilen küçük metal elektrodlar aracılığıyla EEG aletine iletilir ve veriler ortalama 20 dakika süreyle bilgisayara kaydedilir.Çekim sırasında hastaya elektrik verilmesi sözkonusu değildir ve hasta herhangi bir ağrı duymaz.Parazitsiz, kaliteli bir kayıt alabilmek için hasta çekim sırasında aksi istenmedikçe gözlerini kapalı, çene ve boyun kaslarını gevşek tutmalı, olabildiğince hareketsiz durmalıdır.Çekimin 3 dakikasında hastadan derin nefes alıp vermesi, çekimin 10 dakikasında ise aralıklı olarak verilen ışık kaynağına bakması istenir.

Uyku EEG

Uyku sırasında beyinin biyoelektrik aktivitesi farklılık gösterir. Uykunun farklı dönemleri vardır. Bu dönemlere özgü EEG değişiklikleri saptanır.1 saat ile 3 saat aralıklarla yapılan bir tetkikdir. Hastayı izleyen hekimin kararına göre, özellikle rutin EEG incelemesinin normal bulunacağı tahmin edilen ya da uykuda epilepsi nöbetleri tanımlanan hastalara, kısa süreli uykuda EEG ya da tüm gece süresince uykuda EEG incelemeleri gibi temelde aynı ama bazı süre ve durum farklılıkları olan incelemeler planlanabilir. Kısa süreli uyku EEG”si ve tüm gece uykuda EEG incelemelerinin başında mutlaka uyanık dönemde rutin EEG kayıtları elde edilir ve bundan sonra hastanın uyumasına izin verilerek incelemeye devam edilir. Kısa süreli uykuda EEG incelemesinde 1-3 saatlik uykuda kayıt ardından hasta uyandırılır. Tüm gece uykuda EEG incelemesinde gece boyunca hastanın uyumasına izin verilir ve kayıtlara devam edilir. Uyku beyindeki anormal elektriksel aktivitenin ortaya çıkmasına yardımcı olur.Kişiyi uyutmak için beyin aktivitesini etkilemesi ve muhtemel elektriki deşarjları baskılaması nedeni ile anestezik ajan tercih edilmemelidir.

Gece normal uykuda (1 saat veya tüm gece) yapılan tetkikin fizyolojik şartlarda ve etik açıdan en uygun yöntem olduğunu ayrıca yeterli bilgi sağlama bakımından da en etkili yöntem olduğunu vurgulamak gerekir.

Çocuklarda ve bebeklerde EEG

Küçük yaştaki çocuklarda (genel olarak 5 yaşından küçüklerde) kayıt sırasındaki hareketlilik ve istenen talimatlara uyum gösterememeleri nedeniyle, uyku sırasında EEG kaydı tercih edilir. Kayıt süresi olabildiğince uzun tutulmaya çalışılır (mümkün ise en az 1 saat). Hasta uyandırıldıktan sonra hareketlerin EEG kaydına engel olmadığı dönemde olabildiğince uzun bir süre uyanık dönemde de EEG kaydına devam edilmeye çalışılır.Bebeklerde ve çok küçük yaştaki çocuklarda, uykuda EEG kayıtları çok daha değerlidir ve bu nedenle bir EEG incelemesi mümkün ise en az 1 saat uykuda EEG kaydı içermelidir.Uyku sırasında ve uyanıklıktan uykuya geçiş anında beyinin biyoelektrik aktivitesi tamamen değişir. Uykunun farklı dönemleri vardır ve bu dönemlere özgü EEG değişiklikleri gözlemlenir. Uyku beyindeki anormal elektriksel aktivitenin ortaya çıkmasına yardımcı olur.Hastanın bu tür çekime gelmeden önceki gece uykusuz kalması, gerek gündüz uyumasını kolaylaştıracağı, gerek anormal beyin dalgalarının ortaya çıkma olasılığını arttıracağı için yararlıdır.

Uyku EEG”sinde hasta uyumazsa test geçersiz midir ?

Uykuyu EEG’nin olmazsa olmaz koşulu hastanın iyi uykusuz bırakılmasıdır. Buna rağmen uyuyamayan hastalara chloral hidrat gibi ilaçlar verilip uyku sağlanabilir. Bazen çocukların uyutulması mümkün olmayabilir. Çoğu keresinde uzun bir uyanıklık kaydı da yeterli bilgi sağlar.Ama bazı durumlarda çekimin tekrarlanması gerekbilir.

Nasıl Yapılır ?

Hastayı rahatsız etmeyecek şiddette doğrusal elektrik akımı kullanılarak, sinirlerin elektrik iletme fonksiyonları ölçülür. Bunun için, parmaklara ve sinirlerin üzerindeki cilt bölgelerine düşük şiddette elektrik akımı uygulanır ve sinirin veya cildin başka bir yerinden bu akım bilgisayarlı aletlerle toplanarak ölçüm yapılır. Böylece sinirin sağlıklı fonksiyon yapıp yapmadığı anlaşılır. Kasların içine de ince çaplı tek kullanımlık steril iğne şekilli elektrotlar konulmak suretiyle, incelenen kasın sinirinin hastalıklı olup olmadığı veya kasın sağlıklı olup olmadığı, kaslarda oluşan elektrik aktivitenin EMG cihazı ekranından izlenmesi ve analiz edilmesi yoluyla anlaşılır.İğne EMG sıklıkla uygulanmakla birlikte bazı durumlarda sadece sinir ileti incelemeleri yeterli olabilir. EMG incelemesi, değişebilmekle birlikte yaklaşık ½-1 saat arasında süren bir incelemedir.